ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Με μια ματιά...
- Τα βασικά όργανα του πεπτικού συστήματος είναι τα δόντια, οι σιελογόνοι αδένες, ο φάρυγγας, ο οισοφάγος, το στομάχι, το λεπτό και το παχύ έντερο, το συκώτι, η χοληδόχος κύστη και το πάγκρεας.
- Με τα δόντια κόβεται και πολτοποιείται η τροφή. Ανάλογα με το σχήμα και τη λειτουργία τους τα δόντια χωρίζονται σε κοπτήρες, κυνόδοντες, προγόμφιους και γομφίους.
- Πρέπει να φροντίζουμε τα δόντια μας βουρτσίζοντάς τα μετά από κάθε γεύμα. Ακόμη πρέπει να επισκεπτόμαστε τον οδοντίατρο τακτικά για προληπτικούς λόγους.
- Το σάλιο, που εκκρίνεται από τους σιελογόνους αδένες, διασπά το άμυλο και βοηθά στη δημιουργία της μπουκιάς, η οποία μέσα από τον οισοφάγο περνά στο στομάχι. Εκεί μετατρέπεται σε παχύρρευστο χυλό με την επίδραση των στομαχικών υγρών.
- Στη διατροφική πυραμίδα απεικονίζονται τα είδη των τροφών και η συχνότητα με την οποία πρέπει να καταναλώνουμε καθένα από αυτά.
- Η ισορροπημένη διατροφή πρέπει να περιλαμβάνει ποικιλία τροφών.
Γλωσσάρι...
- Πεπτικό σύστημα ονομάζεται το σύνολο των οργάνων με τα οποία γίνεται η πέψη.
- Πέψη ονομάζεται η διαδικασία με την οποία ο οργανισμός μας παίρνει από τις τροφές τα χρήσιμα στοιχεία.
- Νεογιλά ονομάζονται τα πρώτα δόντια που αποκτά ένα παιδί, τα οποία αντικαθιστώνται περίπου στην ηλικία των έξι χρόνων.
- Μόνιμα ονομάζονται τα δόντια που αντικαθιστούν τα νεογιλά.
- Το συκώτι είναι αδένας, ο οποίος παράγει τη χολή.
- Η χολή εκκρίνεται στο δωδεκαδάκτυλο, το αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου, και διασπά τα λίπη.
- Το πάγκρεας είναι αδένας, ο οποίος παράγει χημικές ουσίες που εκκρίνονται στο δωδεκαδάκτυλο.
- Στη διατροφική πυραμίδα απεικονίζεται η συχνότητα με την οποία πρέπει να καταναλώνουμε τις διάφορες τροφές.
Εισαγωγή
Οι ζωικοί οργανισμοί, στους οποίους ανήκει και ο άνθρωπος, προμηθεύονται τα απαραίτητα συστατικά για την ανάπτυξη του σώματός τους και τις ζωτικές λειτουργίες τους από την τροφή τους.
Για τη σωστή ανάπτυξη και την καλή υγεία, είναι σημαντικό ο ανθρώπινος οργανισμός να εφοδιάζεται με ποικιλία συστατικών και την αναγκαία ενέργεια. |
Δεν είναι όμως κάθε τρόφιμο ωφέλιμο για τον οργανισμό μας! Μερικά τρόφιμα περιέχουν υπερβολική ποσότητα από ένα συστατικό, άλλα είναι δυνατό να περιέχουν βλαβερές ουσίες, ενώ μερικά προσφέρουν πολλή ενέργεια στον οργανισμό χωρίς να τον εφοδιάζουν με χρήσιμα συστατικά. Μαθαίνουμε ποια είναι τα απαραίτητα συστατικά για τον οργανισμό μας, ώστε να επιλέγουμε τις κατάλληλες τροφές για να είμαστε υγιείς και δυνατοί.
Το σώμα μας είναι εφοδιασμένο με όργανα που προσλαμβάνουν και επεξεργάζονται την τροφή. Τα όργανα αυτά αποτελούν το πεπτικό σύστημα. Το πεπτικό σύστημα συνεργάζεται με άλλα συστήματα του οργανισμού, ώστε τα συστατικά της τροφής φτάνουν σε κάθε σημείο του σώματος, όπου και χρησιμοποιούνται.
Το σώμα μας είναι εφοδιασμένο με όργανα που προσλαμβάνουν και επεξεργάζονται την τροφή. Τα όργανα αυτά αποτελούν το πεπτικό σύστημα. Το πεπτικό σύστημα συνεργάζεται με άλλα συστήματα του οργανισμού, ώστε τα συστατικά της τροφής φτάνουν σε κάθε σημείο του σώματος, όπου και χρησιμοποιούνται.
Φιλλένια Σιδέρη - Νότα Λαζαράκη
ΦΕ1: Ο ΟΓΚΟΣ
Για τη σωστή ανάπτυξη του οργανισμού και τη διατήρηση της καλής υγείας πρέπει να φροντίζουμε ώστε η διατροφή μας να περιλαμβάνει τη σωστή ποσότητα από όλα τα απαραίτητα στοιχεία και να είναι υγιεινή. Η ισορροπημένη διατροφή περιλαμβάνει ποικιλία τροφών στις σωστές ποσότητες.
ΦΕ2: ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ ΜΑΣ
Τα δόντια είναι τα όργανα του πεπτικού συστήματος με τα οποία σχίζουμε, κόβουμε και μασάμε τις τροφές. Τα δόντια βρίσκονται στην πάνω και κάτω σιαγόνα της στοματικής κοιλότητας και είναι από τα πιο ανθεκτικά μέρη του σώματός μας
Τα δόντια βρίσκονται στην πάνω και στην κάτω σιαγόνα της στοματικής κοιλότητας. Η οδοντοστοιχία μας αποτελείται από κοπτήρες, κυνόδοντες, προγόμφιους και γομφίους. Στον άνθρωπο αναπτύσσονται δύο γενιές δοντιών. Τα πρώτα δόντια που έχει ένα παιδί ονομάζονται νεογιλά. Περίπου στην ηλικία των έξι χρόνων τα νεογιλά δόντια αρχίζουν να πέφτουν. Στη θέση τους βγαίνουν τα μόνιμα δόντια.
Τα δόντια μας είναι από τα πιο ανθεκτικά και σκληρά μέρη του σώματός μας. Η σωστή φροντίδα των δοντιών ξεκινά από τη διατροφή μας. Καλό είναι να καταναλώνουμε τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, όπως γαλακτοκομικά προϊόντα και να αποφεύγουμε τα πολλά γλυκά.
Αν φάμε κάποιο γλυκό, είναι σημαντικό μετά να βουρτσίσουμε καλά τα δόντια μας. Όσο ανθεκτικά κι αν είναι τα δόντια μας, υπάρχει κίνδυνος να σπάσουν. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει ο οδοντίατρος να συμπληρώσει με συνθετικό υλικό το μέρος του δοντιού που έσπασε, καθώς τα μόνιμα δόντια δεν αναπτύσσονται πλέον. Για να αποφεύγουμε τέτοιες δυσάρεστες καταστάσεις, δε σπάμε με τα δόντια μας σκληρά υλικά και επισκεπτόμαστε προληπτικά τον οδοντίατρο. Πρέπει να θυμόμαστε πάντα ότι ένα πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί ευκολότερα, αν εντοπιστεί έγκαιρα.
Τα δόντια μας είναι από τα πιο ανθεκτικά και σκληρά μέρη του σώματός μας. Η σωστή φροντίδα των δοντιών ξεκινά από τη διατροφή μας. Καλό είναι να καταναλώνουμε τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, όπως γαλακτοκομικά προϊόντα και να αποφεύγουμε τα πολλά γλυκά.
Αν φάμε κάποιο γλυκό, είναι σημαντικό μετά να βουρτσίσουμε καλά τα δόντια μας. Όσο ανθεκτικά κι αν είναι τα δόντια μας, υπάρχει κίνδυνος να σπάσουν. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει ο οδοντίατρος να συμπληρώσει με συνθετικό υλικό το μέρος του δοντιού που έσπασε, καθώς τα μόνιμα δόντια δεν αναπτύσσονται πλέον. Για να αποφεύγουμε τέτοιες δυσάρεστες καταστάσεις, δε σπάμε με τα δόντια μας σκληρά υλικά και επισκεπτόμαστε προληπτικά τον οδοντίατρο. Πρέπει να θυμόμαστε πάντα ότι ένα πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί ευκολότερα, αν εντοπιστεί έγκαιρα.
ΦΕ3: ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΤΡΟΦΗΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Κάθε μπουκιά ακολουθεί μια διαδρομή μέσα από τα όργανα του πεπτικού συστήματος όπου διασπάται σε μικρότερες χημικές ενώσεις και στοιχεία. Η εικόνα, η οσμή, η προσδοκία της τροφής και η γεύση της προετοιμάζουν το πεπτικό σύστημα για το ταξίδι της τροφής στον οργανισμό
Στους αδένες, κυρίως στο συκώτι και στο πάγκρεας, παράγονται μόρια χημικών ουσιών που αντιδρούν με τα μόρια των τροφών, για να τα διασπάσουν. Κάποια από τα χημικά στοιχεία και τις ενώσεις που προκύπτουν από τη διάσπαση των πρωτεϊνών, απορροφώνται από τον οργανισμό, διοχετεύονται στο αίμα και χρησιμοποιούνται για τη σύνθεση άλλων μορίων από τα οποία δημιουργούνται κύτταρα απαραίτητα, για να αναπτυχθεί και να συντηρηθεί ο οργανισμός. Άλλα πάλι αποβάλλονται σε στερεή, υγρή ή αέρια κατάσταση ως άχρηστα.
Συγχρόνως με τη διάσπαση των μορίων των υδατανθράκων ελευθερώνεται χημική ενέργεια, η οποία χρησιμοποιείται με διάφορες μορφές. |
Στόμα: Εδώ δημιουργείται η μπουκιά με τη μάσηση.
Στομάχι: Εδώ η τροφή αναμειγνύεται με τα στομαχικά υγρά και γίνεται παχύρευστο υγρό. Συκώτι: Εδώ παράγεται η χολή, που αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη και εκκρίνεται στο δωδεκαδάκτυλο, το αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου. Πάγκρεας: Παράγει χημικές ουσίες που εκκρίνονται στο δωδεκαδάκτυλο και είναι απαραίτητες για τη διάσπαση υδατανθράκων και πρωτεϊνών. Λεπτό έντερο: Με τα εντερικά υγρά το παχύρευστο υγρό διασπάται ακόμη περισσότερο. Τα χρήσιμα θρεπτικά στοιχεία περνάνε στο αίμα. Παχύ έντερο: Τα άχρηστα υπολείμματα της τροφής γίνονται παχύρρευστα και τελικά αποβάλλονται από τον πρωκτό. |
Επανάληψη ενότητας